Trivijalna književnost

Todorović, Predrag (2021) Trivijalna književnost. In: Pojmovnik uporedne književnosti : zbornik radova. Institut za književnost i umetnost, Beograd, pp. 146-175. ISBN 978-86-7095-273-7

Text 6. Тодоровић Предраг - Тривијална књижевност.pdf - Published Version Available under License Creative Commons Attribution Non-commercial No Derivatives. Download (507kB)

Abstract

Pojam trivijalne književnosti pojavio se dvadesetih godina prošlog veka u nemačkoj nauci o književnosti, označavajući isto što i stariji termini – zabavnu ili petparačku literaturu Kod nas su se u drugoj polovini XX veka odomaćila dva pojma, takođe poreklom iz nemačkog jezika – kič i šund Prvim su označavana kitnjasta dela likovne i primenjene umetnosti, potonjim književnost „manje“ vrednosti, čiji autori nisu pretendovali na stvaranje umetničkih dela visokih dometa. Naročito se taj pojam dâ primeniti na literarnu vrstu romana koja je zavladala književnošću počev od sredine XVIII veka i do danas ostala najdominantnija. Dela triivijalne književnosti pisana su za široke narodne mase i teže postizanju dva cilja – zabavi i dobroj prodaji Stoga ne iznenađuje da su najpopularniji žanrovi romana, koji se lako mogu podvesti pod pojam trivijalnog – robinzonade, pustolovni, sentimentalni (ljubavni), roman u nastavcima, gotski, istorijski, razbojnički, porodični, viteški, vestern, detektivski, naučno-fantastični, erotski – osvojili čitalačku publiku Neki od ovih žanrova (viteški, gotski, razbojnički) danas su nestali sa književne scene, dok su se drugi modifikovali prema književnim menama i modama (pustolovni, detektivski, ljubavni) Nestankom cenzure, ljubavni ili erotski romani često su posezali za pornografijom Svakako da se i u ovim žanrovima nalaze dela koja su dosegla visoke domete beletristike Romani trivijalne književnosti su osvojili svetsko tržište tokom XX veka zahvaljujući unapređenju tehnike štampe, lakom umnožavanju i distribuciji takve literature, a pre svega pristupačnoj ceni Prodavani masovno na kioscima štampe, u nas su nazvani roto-romanima U jeftinoj opremi, ti ljubići i krimići (dva pretežna žanra, ne samo kod nas) dostizali su astronomske tiraže, o kojima su pisci ozbiljne književnosti mogli samo da sanjaju Čini nam se da se danas granica između trivijalne, zabavne književnosti i literature sa umetničkim pretenzijama sve više gubi, pogotovo zbog sve učestalije hibridizacije žanrova. Naš rad je upravo pokušaj definisanja ovog pojma, kroz viševekovne mene književnosti, sve do naših dana.

Actions (login required)

View Item