O prijateljstvu i još ponečemu

Tešić, Iva (2017) O prijateljstvu i još ponečemu. In: Hrvatsko-srpski/srpsko-hrvatski interkulturalizam danas: zbornik radova s međunarodnoga znanstvenog skupa Desničini susreti 2016. Sveučilište u Zagrebu, Filozofski fakultet; Centar za komparativnohistorijske i interkulturne studije; Institut za književnost i umetnost u Beogradu, Zagreb: Beograd, pp. 321-340. ISBN 978-953-175-664-8

Text DS_2016_o_prijateljstvu_i_jos_ponecemu_tesic.pdf - Published Version Available under License Creative Commons Attribution Non-commercial No Derivatives. Download (307kB)

Abstract

Prepiska Vladana Desnice, njegovog sina Uroša i ćerke Nataše Desnice, sa Dra-ganom M. Jeremićem predstavlja svedočanstvo o prijateljstvu između dva književnika, ali ujedno otkriva i Jeremićevu ulogu u recepciji Desničinog stvaralaštva u Srbiji. Zapravo, pi-sma su bila podsticaj da podsetimo na položaj u kom se Desnica, kao pisac dvojake pripad-nosti, nalazio i u hrvatskoj i u srpskoj književnosti. Da bismo u potpunosti razumeli pozi-ciju ovog stvaraoca unutar hrvatsko-srpskog kulturnog prostora, neophodno je ukazati na važnost konteksta u kome je živeo i stvarao. U toj nameri, jedan deo ovog rada posvećen je upravo prisećanju na takozvane „spoljašnje“ činioce koji su, očigledno, imali presudnu ulo-gu za književnu delatnost Vladana Desnice. Mogli bismo čak reći da su baš ti neumetnički i neknjiževni faktori umnogome odredili njegovu književnu sudbinu. Pokazujući dosledan otpor u podvrgavanju nametnutim obrascima i odbijajući da se izjasni „čiji je“, Desnica je viđen kao opasnost i pretnja za dalji razvoj književnosti, odnosno prepoznat kao neko koga je potrebno ukloniti sa scene. Tadašnji zastupnici i branitelji proklamovane „istine“ pobrinu-će se da bude odstranjen iz kulturne javnosti. O ambijentu u kom je radio, brojnosti napada kojima je bio izložen, kao i zamerkama koje mu je kritika upućivala (ispitivanje moralne ispravnosti junaka, insistiranje na preciznom određenju vremena i mesta radnje, sumnjiče-nje za upotrebu pojedinih reči...) najbolje govori Desničina polemička zaostavština. Između ostalog, i u prepisci sa Draganom M. Jeremićem otkrivamo izvesne činjenice koje potvrđuju opšte (ne)raspoloženje koje je tokom 50-ih i 60-ih godina prema Desnici vladalo. Pomenuli bismo da, osim što upotpunjuju sliku o tretmanu jednog od najznamenitijih jugosloven-skih pisaca, pisma daju povoda i da se osvrnemo na pojam interkulturalnosti. Podsetićemo – bavljenje identitetima danas postaje takoreći stvar mode. Svakodnevno smo preplavljeni diskusijama (utemeljenim u mnogobrojnim teorijskim pristupima) o raznim oblicima iden-titeta. S tim u vezi, sve je popularniji i frekventniji pojam interkulturalnost, kojim se uka-zuje na različite oblike identitetskih relacija. Ipak, u radu se izražava sumnja u opravdanost korišćenja pomenutog pojma u slučaju promatranja stvaralaštva Vladana Desnice. Imajući u vidu da je konstruisanje različitih oblika identiteta uvek ideološki obojeno, čini nam se neprikladnom zamisao o korišćenju današnjih okvira /aršina/ terminologije prilikom izuča-vanja razdoblja koje nije poznavalo takvu „istraživačku“ aparaturu.

Actions (login required)

View Item